İş Hijyeni Eğitim Derneği (OHTA), 2009 yılında küresel çapta yaşanan iş sağlığı ve güvenliği sorunlarına çözüm üretmek amacıyla uluslararası bir eğitim programı ve nitelikler çerçevesi olarak kurulmuş olup, organizasyonun temel vizyonu işyeri sağlık tehlikelerinin tanımlanması, risk değerlendirmesi ve kontrol yöntemlerinin uygulanması konusundaki bilimsel bilgi ve farkındalığın artırılması yoluyla çalışanların sağlığını korumaktır. Kar amacı gütmeyen, gönüllü bir kuruluş olarak faaliyet gösteren OHTA'nın misyonu, küresel ölçekte iş hijyeni pratiğini geliştirmek için profesyonel düzeyde eğitim programları sunmak ve bu amacı gerçekleştirmek için dünyanın her köşesine ulaşabilecek en son teknolojik imkanlarla desteklenen, ücretsiz olarak erişilebilen eğitim materyalleri ile onaylı eğitim sağlayıcıları aracılığıyla kapsamlı bir eğitim sistemi oluşturmaktır.

Organizasyon, iş hijyenistlerinin küresel olarak tanınan en yüksek yeterlilik seviyesine ulaşabilmeleri için uluslararası standartlarda bir nitelikler çerçevesi geliştirmiş olup, bu çerçeve kapsamında OHTA'nın bir numaralı stratejik önceliği yetersiz hizmet alan bölgelerdeki iş hijyeni uygulayıcıları ve öğrenciler için düşük maliyetli ancak dünya standartlarında kurslar sunmaktır. Nihai hedefi ise dünya çapında nitelikli iş hijyenisti sayısını artırmak ve mevcut uzmanların yeterliliklerini en üst seviyeye çıkarmaktır. Bu kuruluş, küresel ölçekte yaşanan iş kazaları ve meslek hastalıklarının yol açtığı ciddi sağlık sorunlarıyla mücadele etmek amacıyla ortaya çıkmış olup, maruz kalım değerlendirmesi, tehlike kontrolü, işyeri izleme, risk yönetimi ve sağlık etkilerinin değerlendirilmesi gibi iş hijyeninin temel konularını kapsayan temel seviyeden ileri seviyeye kadar geniş bir spektrumda kurslar sağlamaktadır.

Bu kurslarda katılımcılar, iş hijyeni, güvenlik ve sağlıkla ilgili alanlarda kariyer yapmak için gerekli olan pratik bilgileri kazanırlar. Eğitim programlarının ayırt edici özelliği, gündelik pratikte kullanılan kavramların kantitatif yönlerine ve teknik detaylarına odaklanmasıdır. Bu kapsamda, maruz kalım ölçümleri, dozimetrik hesaplamalar, istatistiksel veri analizi, risk değerlendirme algoritmaları ve kontrol verimliliği parametreleri gibi nicel yaklaşımlar eğitimin temel omurgasını oluşturmaktadır. Katılımcılar, teorik bilgilerin yanı sıra alan ölçümlerinde kullanılan analitik yöntemler, enstrümantasyon teknikleri, kalibrasyon prosedürleri ve veri yorumlama stratejileri konularında derinlemesine teknik eğitim almaktadır. Özellikle mesleki maruz kalım limitlerinin belirlenmesi, örnekleme stratejilerinin tasarlanması, ölçüm belirsizliklerinin hesaplanması ve kontrol teknolojilerinin performans değerlendirmesi gibi konularda matematiksel modelleme ve mühendislik yaklaşımları ağırlıklı olarak ele alınmaktadır.

ETOK-İHİDER, OHTA kurs sağlayıcısı olarak onaylanmasının ardından OHTA kapsamında eğitimleri vermeye devam etmektedir.

Bu kapsamda Temel OHTA 201 modülü ile ileri OHTA modülleri olan tehlikeli maddelerin ölçümü, gürültü ölçümü ve etkileri, tehlikeli kimyasal maddelerin kontrolü, sağlık üzerindeki etkileri, termal çevre, asbest ve diğer lifler ile ergonominin temelleri gibi özelleşmiş konular da dahil olmak üzere kapsamlı iş hijyeni eğitimlerine modüler bir formatta devam etmektedir.

6 modülü tamamlayan katılımcılar, IcertOHTA ünvanı sağlayan sertifikasyon sistemi kapsamında olup bu alanda kariyer yapmayı hedefleyen tüm ISG profesyonelleri dünyaca geçerli bir unvan kazanacaklardır. Birçok meslek dalı, bu iş hijyeni eğitimi ile (temel ya da ileri düzeyde eğitimlerden) fayda sağlayabilir. Bunlar arasında mühendisler, güvenlik uzmanları, sendika temsilcileri, işyeri hekim ve hemşireleri, çevre uzmanları ve iş sağlığı ve güvenliği teknisyenleri veya profesyonelleri, yeterliliklerini ve yetkinliklerini geliştirebilir. OHTA kurslarının modüler tasarımı sayesinde, istediğiniz zaman ihtiyacınız olan kursları alabilirsiniz. Bu, mevcut eğitim ve niteliklerinizi işinizin ve günlük yaşamınızın zaman kısıtlamaları içinde geliştirmenize olanak tanır.

Eğitim Düzeyleri:

• Farkındalık düzeyi: İşyeri sağlık tehlikelerinin temel tanımlanması ve farkındalık düzeyinde bilgi edinilmesi için tasarlanmış olup, yöneticiler, süpervizörler, sendika temsilcileri ve çalışanlar için işyeri sağlık ve güvenlik tehlikelerinin genel bir tanıtımını sağlar.
• Temel düzey: İş hijyeni alanında mesleğe yeni başlayanlar için giriş niteliğinde olan bu düzey, temel iş hijyeni ilkelerini ve genel yaklaşımları kapsar. OHTA 201 modülü bu seviyedeki temel eğitimi oluşturur.
• Orta düzey: Sahada çalışan teknisyenler ile daha teknik bilgiye ihtiyaç duyan İSG profesyonelleri için tasarlanmış bu düzey, pratik ve uygulamalı eğitimi içerir. OHTA 500 serisi modüller bu seviyede yer alır ve 5 günlük yoğun eğitim programları şeklinde sunulur.
• Uzman düzey: Özelleşmiş konularda derinlemesine bilgi ve uzmanlık gerektiren bu düzey, belirli hedef kitleler için özel eğitim fırsatları sunar ve herhangi bir resmi nitelik yerine eğitim sağlayıcılarının kendi değerlendirmelerini yapmalarına olanak tanır.

ICertOHTA Kavramı:

OHTA500 alt modüllerini (4 temel modül ve 2 seçmeli modül dahil olmak üzere toplam 6 modül) başarıyla tamamlayan öğrenciler, uluslararası alanda tanınan OHTA Uluslararası Sertifikası'na başvurabilir ve isimlerinin ardından ICertOHTA unvanını kullanabilirler.

Temel Modüller:

• OHTA501 - Tehlikeli Kimyasalların Ölçümü: İşyerinde tehlikeli maddelere maruz kalımı değerlendirme tekniklerini anlama ve maruz kalım bilgilerinin risk değerlendirmesinde nasıl kullanılacağını öğrenme. Katılımcılar sağlık risk değerlendirmesine yönelik genel yaklaşımı, atmosferik izlemenin rolünü tanımlayabilir, belirli havadaki kirleticileri ölçmek için uygun ekipman seçebilir ve uygun örnekleme stratejisi geliştirebilir.
• OHTA503 - Gürültü / Ölçüm ve Etkileri: İşyerinde gürültü tehlikelerinin doğasını ve gürültünün insanlar üzerindeki etkilerini anlama. Katılımcılar işyerinde ve genel çevrede gürültü değerlendirmesi yapma yaklaşımlarını öğrenir, gürültüden kaynaklanan sağlık ve refah sorunlarını tanımlayabilir, mevcut standartlara göre gürültü ölçümü gerçekleştirebilir ve kontrol önlemleri ile kişisel koruyucu ekipman konusunda tavsiyelerde bulunabilir.
• OHTA505 - Tehlikeli Kimyasalların Kontrolü: İşyerinde tehlikeli maddelere maruz kalımın nasıl ortaya çıktığını tanımlama ve maruz kalımları kontrol etmek için mevcut metodolojiler ve teknolojileri öğrenme. Katılımcılar havadaki kirleticilerin nasıl üretildiğini, risk azaltma yaklaşımlarını, egzoz ventilasyon sistemlerinin ana unsurlarını tanımlayabilir ve kontrol çözümlerinin tasarımında bütüncül yaklaşım geliştirebilir.
• OHTA507 - Tehlikeli Kimyasalların Sağlık Etkileri: Tehlikeli maddelerin sağlık üzerindeki etkilerini anlama ve toksikoloji, fizyoloji ve epidemiyoloji temellerini öğrenme. Katılımcılar tehlikeli maddeleri tanımlayabilir, hedef organlara zararlı etkilerini değerlendirebilir ve sağlık risk değerlendirmesi yapabilir.

Seçmeli Modüller:

• OHTA502 - Termal Çevre: Termal çevrenin insanlar üzerindeki etkilerini anlama ve termal stresle ilgili riskleri değerlendirme ve kontrol etmeyi öğrenme. Katılımcılar çalışma ortamındaki termal stres kaynaklarını tanımlayabilir, vücut üzerindeki termal gerilimin doğasını anlayabilir, termal çevreyi ölçüm ve diğer yöntemlerle değerlendirebilir ve uygun kontrol yöntemleri önerebilir.
• OHTA504 - Asbest ve Diğer Fiberler: Endüstride kullanılan lifli tozlara (asbest, makine yapımı mineral lifler, aramidler, karbon vb.) mesleki maruz kalım konusunda bilgiyi genişletme ve asbest ile diğer liflerin sağlık risklerini anlama. Katılımcılar asbest araştırmaları yapabilir, mikroskobik tekniklerle toplu asbest türlerini tanımlayabilir, asbest iyileştirme için muhafaza yapılarının inşası ve kullanımını, temizleme testlerinin ilkelerini uygulayabilir ve binaların güvenli asbest yönetimi konusunda tavsiyelerde bulunabilir.
• OHTA506 - Temel Ergonomi: Ergonomi ilkelerine ve bunların iş, ekipman ve işyeri tasarımındaki uygulamasına geniş tabanlı giriş sağlama. Katılımcılar kas-iskelet sistemi bozukluklarını, manuel taşıma işlemlerini, çevrenin ergonomik yönlerini anlayabilir ve sosyal ve yasal endişeleri de içeren ergonomik çözümler geliştirebilir.

OHTA Eğitim Süreci ve Değerlendirme Sistemi

Eğitim Materyali İçeriği:

• OHTA İş Hijyeninde Temel İlkeler Öğrenci El Kitabı
• Sunum Slaytları ve Destek Materyalleri
• Pratik Uygulamalar ve Vaka Çalışmaları

Dil: Türkçe

Hedef Grup: İş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri, işyeri hekimleri, iş sağlığı uzmanları

Sınav Sistemi ve Değerlendirme: OHTA sınavları çevrimiçi olarak gerçekleştirilir ve gözetim amacıyla bilgisayar kamerası kullanımı zorunludur. Sınavlar Türkçe olarak yapılmakta olup 40 çoktan seçmeli soru içermektedir. Başarılı sayılmak için minimum %70 başarı oranı (28 doğru cevap) gereklidir.

Kayıt ve Sertifikasyon Süreci:

• Hesap Oluşturma: ohtatraining.org/my-account adresinden hesap oluşturulması
• Ödeme İşlemleri: Sınav ve sertifikasyon ücreti ETOK-IHIDER hesabına yatırılması
• Kayıt Onayı: OHTA yöneticisi tarafından ödeme kontrolü ve kayıt onayı
• Kayıt Kodu Alma: Eğitmen tarafından sağlanan kayıt kodunun alınması
• Kurs Kaydı: ohtatraining.org/help/enrol adresinden kayıt talimatlarının takip edilmesi
• Sınav Tamamlama: Belirtilen tarih ve saatte sınavın tamamlanması
• Sertifika Alma: Başarılı sonuç sonrasında sertifikanın verilmesi

Önemli Notlar:

• OHTA sertifikaları tam yasal ad ile düzenlenir
• Kamera ve internet bağlantısının stabil olması gereklidir
• Kayıt süreci ve ödeme ile ilgili sorular için ETOK-İHİDER ile iletişim kurulabilir

İş Hijyenisti Olmanın Getirdiği Avantajlar

Amerika, Kanada gibi İSG alanında ileri ülkelerde iş hijyenistliği, lisans eğitimi sonucu kazanılan ayrı bir ünvan ve meslek olarak tanınmakta olup, bu alanda uzmanlaşmış profesyoneller çalışma ortamlarındaki sağlık tehlikelerini tanımlama, değerlendirme ve kontrol etme konularında derinlemesine bilimsel bilgi ve pratik beceriler kazanmış durumdadır. Ülkemizde henüz bu şekilde eğitim yapılanması bulunmamakla birlikte, bu ünvanın küresel işlevine ve sorumluluk alanlarına bakıldığında, aslında sahadaki İSG pratiğinin bilimsel temellere dayalı olarak ele alınıp gerçekleştirilmesi olduğu görülmektedir ve bu yeterlilik düzeyi, geleneksel İSG yaklaşımlarının ötesinde, kantitatif risk değerlendirmesi, maruz kalım modellemesi, kontrol teknolojilerinin optimizasyonu ve sağlık etkilerinin epidemiyolojik analizi gibi ileri düzey konularda uzmanlık sağlamaktadır.

Bu profesyoneller, işyeri sağlığı ve güvenliği alanında sadece reaktif müdahaleler değil, proaktif çözümler geliştirme kapasitesine sahip olup, mesleki maruziyet limitleri belirleme, risk karakterizasyonu, toksikolojik değerlendirme ve maruz kalım-etki ilişkilerinin modellenmesi gibi karmaşık teknik konularda uzman düzeyde bilgi sahibidirler.

Bu ünvana ve bilgi düzeyine sahip olanların bir İSG yönetim sistemini sorunsuz yürütebildikleri çok açık olup, iş hijyenistleri sadece mevzuata uyum sağlamakla kalmayıp, proaktif risk yönetimi, sürekli iyileştirme ve kanıt temelli karar verme süreçlerinde organizasyonlara stratejik değer katabilmektedir. Bu durum, özellikle karmaşık endüstriyel süreçlerin bulunduğu ve çoklu risk faktörlerinin etkileşim halinde olduğu çalışma ortamlarında kritik önem taşımakta olup, modern iş sağlığı ve güvenliği yönetiminde liderlik rolü üstlenebilecek nitelikteki bu uzmanlar, organizasyonlarda sadece mevcut riskleri yönetmekle kalmayıp, gelecekteki potansiyel tehlikeleri öngörebilme ve bunlara karşı önleyici stratejiler geliştirebilme kapasitesine sahiptirler.

Ayrıca, bu profesyoneller İSG performans göstergelerinin geliştirilmesi, izlenmesi ve raporlanması konularında da ileri düzey yetkinliklere sahip olup, üst yönetim ile teknik personel arasında etkili bir köprü görevi görebilmektedirler.

Ülkemizde özellikle büyük ve uluslararası şirketlerde başta İSG'nin tepe yönetimi olmak üzere bu adaylara avantaj sağlayacağı bir gerçek olup, küresel standartları benimseyen organizasyonlar işyeri sağlığı ve güvenliği departmanlarında uluslararası nitelikte uzmanlarla çalışmayı tercih etmektedir. ICertOHTA gibi küresel sertifikasyonlar bu profesyonellerin yetkinliklerini objektif kriterlerle kanıtlayabilmelerini sağlamakta olup, özellikle çok uluslu şirketlerin Türkiye operasyonlarında, grup standartlarına uyum ve uluslararası İSG politikalarının yerel uygulanması konularında bu uzmanların rolü büyük önem taşımaktadır. Bu durum, kariyer gelişimi açısından hem ulusal hem de uluslararası düzeyde fırsatlar yaratmakta ve bu profesyonellerin global iş piyasasında rekabet avantajı elde etmelerine olanak sağlamaktadır.

İş hijyenisti ünvanı taşıyan profesyoneller, mühendislik konsültanlığı, endüstriyel hijyen danışmanlığı, risk yönetimi ve İSG eğitimi gibi alanlarda farklılaşmış hizmetler sunabilmekte olup, bu uzmanların sahip olduğu teknik yeterlilik özellikle kimya, petrokimya, madencilik, metalurji ve ağır sanayi sektörlerinde çalışan organizasyonlar için stratejik bir değer oluşturmaktadır. OHTA sistemi dahilinde eğitim alan profesyoneller, sürekli güncellenen bilimsel bilgi ve teknolojik gelişmelere erişim sağlamakta, aynı zamanda küresel iş hijyeni topluluğunun bir parçası haline gelmekte olup, bu durum kariyer gelişimi, bilgi paylaşımı ve uluslararası işbirliği fırsatları açısından uzun vadeli avantajlar sunmaktadır. Bu profesyoneller, ayrıca akademik araştırma projeleri, standart geliştirme çalışmaları ve uluslararası konferanslarda aktif rol alabilme fırsatına sahip olup, sektörel gelişmeleri takip etme ve yönlendirme konusunda da önemli katkılar sağlayabilmektedirler.